ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Μήπως είσαι έγκυος και έχεις αναιμία; Έχουν μειωθεί τα αιμοπετάλια σου ή έχεις διαταραχές πήξης; Πότε πρέπει να επισκεφτείς εξιδεικευμένο αιματολόγο;

Δρ. Μιχαήλ Ιωάννα, Αιματολόγος

 

ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ

Η κύηση είναι μια ξεχωριστή κατάσταση για την γυναίκα. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης η μητέρα πρέπει να προσαρμοσθεί για να μπορέσει να εξασφαλίσει την σωστή ανάπτυξη του εμβρύου που εννιά μήνες αργότερα θα έλθει στη ζωή ως τέλειος άνθρωπος. Η προσαρμογή αυτή έχει σαν αποτέλεσμα να παρατηρούνται συχνά μερικές μεταβολές των κυττάρων του αίματος και των παραγόντων της πήξης. Οι μεταβολές αυτές συνήθως κυμαίνονται σε ανεκτά όρια ενώ σπανιότερα γίνονται σοβαρότερες και επηρεάζουν την μητέρα και ίσως το έμβρυο. Με την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση των μεταβολών αυτών είναι δυνατόν να αποφευχθούν επιπλοκές που αφορούν τόσο την έγκυο γυναίκα όσο και το έμβρυο.

Οι συχνότερες αιματολογικές μεταβολές κατά την κύηση είναι:

ΑΝΑΙΜΙΑ:

• Αναιμία λόγω αραίωσης: την ονομάζομαι και  φυσιολογική αναιμία κύησης.

Οφείλεται στην προοδευτική αύξηση του όγκου πλάσματος που συμβαίνει κατά την κύηση. Αρχικά η αύξηση αυτή είναι μικρή στην συνέχεια όμως παρατηρείται μια γρηγορότερη αύξηση έτσι ώστε στο τέλος της κύησης ο όγκος του πλάσματος να είναι κατά 30-50% μεγαλύτερος από αυτόν της μη έγκυού.

• Αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου:

Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης  υπάρχουν αυξημένες ανάγκες σιδήρου. Επίσης υπάρχει και η πιθανότητα να υπάρχουν μειωμένες εφεδρείες πριν από την κύηση. Σε αυτές τις περιπτώσεις η χορήγηση σιδήρου κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτρέπει την εμφάνιση επιπλοκών όπως πρόωρους τοκετούς, γέννηση λιποβαρών βρεφών.

• Αναιμία λόγω έλλειψης φυλλικού οξέος:

Η έλλειψη φυλλικού οξέος είναι η συχνότερη αιτία μεγαλοβλαστικής αναιμίας στην κύηση. Όπως και με την σιδηροπενία η αναιμία λόγω έλλειψης φυλλικού οξέος οφείλεται στις αυξημένες ανάγκες του οργανισμού. Παρατηρείται συχνότερα σε δίδυμες κυήσεις και εμφανίζεται κυρίως κατά το 3^ο τρίμηνο, στην περίοδο της λοχείας και στον θηλασμό.

• Αναιμία λόγω έλλειψης βιταμίνης Β12:

Είναι σπάνια κατά την διάρκεια της κύηση λόγω του ότι οι απαιτήσεις σε βιταμίνη Β12 κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ελάχιστες. Τα αίτια επομένως σε περίπτωση ανεπάρκειας, είναι τα ίδια με των μη έγκυών γυναικών: Ανεπαρκής πρόσληψη , κακοήθης αναιμία, σύνδρομα δυσαπορόφηφσης (π.χ. Νόσος Crohn)..κ.α.

• Αυτοάνοση Αιμολυτική Αναιμία:

Σπάνια αναιμία, κατά την οποία αυτοαντισώματα (αντισώματα που παράγει ένας οργανισμός εναντίον των ίδιων του των συστατικών) στρέφονται εναντίων των ερυθρών αιμοσφαιρίων της μητέρας καταστρέφοντάς τα.

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ:

• Λευκοκυττάρωση με πολυμορφοπυρήνωση:

Η αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων αρχίζει από τον 2^ο μήνα της κύησης και φθάνει στο μέγιστο κατά το 2^ο ή 3^ο τρίμηνο. Η αύξηση αυτή χαρακτηρίζεται ως φυσιολογική με αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων να κυμαίνεται μεταξύ 9-15.000/μL. Αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων άνω των 18-20.000/μL, χρειάζεται περαιτέρω έλεγχο για αποκλεισμό άλλων αιτιών.

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ:

• Καλοήθης Θρομβοπενία της κύησης:

Είναι η πτώση του αριθμού των αιμοπεταλίων που συμβαίνει φυσιολογικά κατά το 3^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Ο αριθμός αιμοπεταλίων συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 100- 140.000/μL. Η καλοήθης θρομβοπενία δεν χρειάζεται θεραπεία αφού ιάται αυτομάτως μετά τον τοκετό. Περαιτέρω πτώση των αιμοπεταλίων χρήζει διερεύνησης.

• Ιδιοπαθής Θρομβοπενική Πορφύρα:

Πτώση αιμοπεταλίων που οφείλεται σε αυτοάνοση συνδρομή. Ο αριθμός αιμοπεταλίων ποικίλλει από ήπια θρομβοπενία έως βαριά θρομβοπενία με σοβαρές αιμορραγικές εκδηλώσεις.

• Άλλα αίτια θρομβοπενίας κατά την κύηση:

Προεκλαμψία, σύνδρομο HELLP, θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα, ουραιμικό αιμολυτικό σύνδρομο, διάχυτη ενδαγγειακή πήξη. Όλα τα παραπάνω χρήζουν άμεσης ιατρικής περίθαλψης.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ:

• Μεταβολές των παραγόντων πήξης:

Κατά τη διάρκεια της κύησης, και κυρίως κατά το τρίτο τρίμηνο συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στην αιμόσταση, που έχουν σαν στόχο την δημιουργία μια κατάστασης φυσικής υπερπηκτικότητας για να εξασφαλιστεί επαρκής αιμόσταση κατά την αποκόλληση του πλακούντα από την μήτρα στην διάρκεια του τοκετού. Λόγω αυτής της φυσικής υπερπηκτικότητας, εάν συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες, μπορεί να παρουσιαστούν θρομβώσεις κατά την εγκυμοσύνη. Το φαινόμενο είναι εντονότερο κατά το τελευταίο τρίμηνο της κύησης και στην περίοδο της λοχείας. Σε περιπτώσεις θρομβοφιλίας η σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση προστατεύει από σοβαρές θρομβώσεις και επιπλοκές.